Դինամիկան նկարագրում է ոչ միայն մարմնի շարժումը, այլ նաև ինչու է հենց այդպես շարժվում։
Մեխանիկայի այն բաժինը, որն ուսումնասիրում է տարաբնույթ շարժումների առաջացման և փոփոխման պատճառները, կոչվում է դինամիկա։
Դինամիկայի հիմքում Նյուտոնը կազմել էր երեք օրենքներ, որոնք նպաստել են նաև այլ գիտնականներին՝ Գալիլեյին։
Օրենք 1
Մարմինը պահպանում է իր դադարի կամ ուղղագիծ հավասարաչափ շարժման վիճակը, եթե նրա վրա այլ մարմիններ չեն ազդում կամ դրանց ազդեցությունները համակշռված են:
Այն մարմինը, որի նկատմամբ ենք դիտարկում շարժումը կամ դադարը անվանում են հաշվարկման մարմին:
Օրինակ՝եթե զսպանակից կախված բեռը դադարի վիճակում է, նշանակում է նրա վրա ազդող ծանրության ուժը(mg) և զսպանակի առաձգականության ուժը(Fառ) մոդուլներով հավասար են կամ նրանց համազորը հավասար է զրոյի:
Օրենք 2
Մարմնի արագացումը ուղիղ համեմատական է մարմնի վրա ազդող ուժին և հակադարձ համեմատական է մարմնի զանգվածին:
Այսինքն՝Որքան բարձրանում է մարմնի վրա ազդող ուժը այնքան մեծանում է նրա արագացումը և որքան մեծանում է նրա զանգվածը այդքան փոքրանում է նրա արագացումը:
Բանաձև՝a=F/m, որտեղ a-ն մարմնի արագացման մոդուլն է, F-ը մարմնի վրա ազդող մոդուլը և m-ը մարմնի զագնվածը=>F=ma
Եթե մարմնի վրա ազդում է մի քանի ուժ ապա հաշվի առնելով դրանց ուղղությունները պետք է գտնել դրանց համազորը, օրինակ՝շարժվող մեքենայի դեպքում բանաձևը կլինի հետևյալը F(քաշիչ ուժ)-F(շփման ուժ)-F(օդի դիմադրություն)=ma
Օրենք 3
Երկու մարմիններ միմիանց հետ փոխազդում են մոդուլով հավասար և հակառակ ուղղված ուժերով:
Այս պնդումը կարելի է արտահայտել հետևյալ կերպ F1=-F2:
Հարցեր և առաջադրանքներ
1.Նյուտոնի առաջին օրենքի ձևակերպումը:
Մարմինը պահպանում է իր դադարի կամ ուղղագիծ հավասարաչափ շարժման վիճակը, եթե նրա վրա այլ մարմիններ չեն ազդում կամ դրանց ազդեցությունները համակշռված են:
2.Բերել Նյուտոնի առաջին օրենքը հաստատող օրինակներ:
Մետաղյա գունդը գլորելուց, այն կշարունակեր գլորվել, եթե չլիներ շփման ուժը:
3.Ինչ պայմաններում է մարմինը շարժվում ուղղագիծ հավասարաչափ:
Այն շարժվում է ուղղագիծ հավասարաչափ, երբ նրա վրա չի ազդում որևե այլ ուժ կամ այդ բոլոր ուժերը հավասարակշռված են այսինքն մոդուլով իրար հավասար են:
4.Մարմնի վրա ազդող ուժերի համազորը զրո է: Մարմինը շարժվում է,թե գտնվում է դադարի վիճակում:
Այս դեպքում մարմինը գտնվում է դադարի վիճակում:
5.Ինչն է մարմնի արագության փոփոխության պատճառը:
Արագության փոփոխության պատճառը այլ ուժի ավելացումն է, կամշարժման ընթացքում ուժերի համազորի զրոյացումը:
6.Նյուտոնի երկրորդ օրենքի ձևակերպումը,գրել բանաձևը:
Մարմնի արագացումը ուղիղ համեմատական է մարմնի վրա ազդող ուժին և հակադարձ համեմատական է մարմնի զանգվածին:
Բանաձև՝a=F/m, որտեղ a-ն մարմնի արագացման մոդուլն է, F-ը մարմնի վրա ազդող մոդուլը և m-ը մարմնի զագնվածը=>F=ma
7.Որ դեպքում է մարմինը շարժվում արագացմամբ:
Մարմինը շարժվում է արագացմամբ երկրորդ օրենքում:
8.Բերել մարմինների փոխազդեցության օրինակներ:
Օրինակ՝ համակարգիչը դրված է սեղանին, այսինքն երկրի ձգողության ուժը մոդուլով հավասար է սեղանի փոխազդեցությանը:
9.Նյուտոնի երրորդ օրենքի ձևակերպումը,գրել բանաձևը:
Երկու մարմիններ միմիանց հետ փոխազդում են մոդուլով հավասար և հակառակ ուղղված ուժերով:
Այս պնդումը կարելի է արտահայտել հետևյալ կերպ F1=-F2:
10. Ինչ փորձերի օգնությամբ կարելի է հիմնավորել Նյուտոնի երրորդ օրենքը:
Օինակ՝ կարելի է վերցնել շատ ծանր մի մետաղյա գունդ, որը սեղանին դնելով նկատել, որ սեղանի փոխազդեցության ուժը մոդուլով հավասար է գունդի վրա ազդուղ երկրի ձգուղության ուժին, քանի որ հակառակ դեպքում գունդը կկոտրեր սեղանը և կնկներ հատակին, իսկ եթե այն դնել սովորական օդում պահած թղթի վրա այն կծակի թուղթը և կնկնի հատակին:Այսինքն առաջին դեպքում քանի որ սեղանը չկոտրվեց ապա իր փոխազդեցության ուժը հավասար էր գունդի վրա ազդող ուժին իսկ երկրորդ տարբերակում ոչ:
Լուիզա Եղիազարյան 